سلام بر تمدن ایران زمین

متن منشور حقوق بشر اعلام شده بوسیله کورش بزرگ

CYRUS THE GREAT'S CYLINDER

پیش زمینه و تاریخچه

منشور کورش بزرگ استوانه ای از گل پخته است که در سال 1878 در حفریات منطقه باستانی «بابل» (واقع در عراق کنونی) بدست آمد. در این متن کورش کبیر رفتار انسانی خود را با شهروندان بابل، پس از گشایش این شهر بدست ایرانیان، توضیح می دهد.

این سند را نخستین اعلامیه حقوق بشر خوانده اند و در سال 1971 سازمان ملل متحد ترجمه آن را به همه زبان های رسمی این سازمان منتشر ساخت. از نظر بسیاری از حقوقدانان این اعلامیه را بر مانیفست حقوق بشری که انقلابیون فرانسه در نخستین مجلس شورای خود نوشته و اعلام داشتند ارجحیت دارد. البته مانیفست مزبور به لحاظ نوع نگارش و تدوین متن بسیار جالبی است اما منشوری که 23 قرن پیش از آن بوسیله یک ایرانی اعلام شده از معنویت بیشتری برخوردار است.

مقایسه اعلامیه حقوق بشر انقلابیون فرانسه که بوسیله سازمان ملل متحد تصویب شده و اکنون با نام عام «اعلامیه حقوق بشر» خوانده می شود، با منشور کورش بزرگ خود وسیله ای است برای سنجش ارزش این سند کهنسال بشری  که عمری بلند تر و زبانی روشن تر داشته و به طرد سنت های ضد انسانی جهان کهن برخاسته است.

کورش بزرگ در روز 29 اکتبر سال 539 پیش از میلاد مسیح (2544 سال پیش) وارد بابل شد و اعلامیه خود را صادر کرد. متن فعلی در سرآغاز بهار و بهنگام جشن نوروز و بمناسبت تاجگزاری کورش در معبد بزرگ بابل  صادر شده است و به آنچه کورش در روز فتح بابل فرمان داده اشاره کرده و آن فرامین را برای همیشه تثبیت می کند. در این متن کورش می گوید که:

«سپاه من با آرامش وارد بابل شد. من به کسی اجازه ایجاد وحشت در سرزمین سومر و آکاد ندادم. من به نیازهای مردم بابل و احترام به اماکن مقدس آنان و رفاه حالشان توجه کردم. و آنان را از یوغ بردگی نجات داده و به وضع نابسامانشان پایان دادم.»

جریان تاجگزاری کورش را فیلسوف، سیاستمدار و تاریخنویس یونانی، گزنفون، بدقت شرح داده است. او می گوید که در آن روز، پس از آنکه کورش تاج شاهی را در معبد مردوک بر سر نهاد اعلامیه خود را قرائت کرد. متأسفانه برای قرن ها کسی به متن این اعلامیه دسترسی نداشت تا اینکه استوانه گلی مشهوری که اکنون در موزه بریتانیا نگاهداری می شود در عملیات حفاری شهر باستانی «اور» در بین النهرین بدست آمد. پس از آنکه باستانشناسان موفق به خواندن این استوانه شدند معلوم شد که استوانه حاوی همان اعلامیه شناخته اما گم شده است. باستانشناسان این استوانه را یکی از گرانبهاترین اسناد تاریخی بشریت می دانند.

در این استوانه، پس از ذکر نام اجداد خویش، کورش اظهار می دارد که او پادشاه ایران، بابل و چهار قاره مسکون است. او سپس به خدایان بابل احترام می گذارد و آنگاه متن اعلامیه آزادی و حقوق بشری را که تدوین کرده بود اعلام می دارد.

متن اعلامیه

اکنون که تاج پادشاهی ایران، بابل و کشورهای چهار سوی دنیا را، بمدد اهورا مزدا،  برسر نهاده ام، اعلام می دارم که من به همه ی سنت ها و آداب و مذاهب ملت های شاهنشاهی خویش احترام می گذارم و تا زنده ام به نمایندگان و کارگزارانم اجازه نخواهم داد که بر آن به دیده ی تحقیر بنگرند.

از این پس، تا زمانی که اهورا مزدا وظیفه ی پادشاهی را به من ارزانی بدارد، من فرمانروائی خویش را بر هیچ ملتی تحمیل نخواهم کرد. هر ملتی آزاد است که این فرمانروائی را بپذیرد یا نپذیرد، و اگر نپذیرفت من با آن ملت نخواهم جنگید.

تا زمانی که من پادشاه ایران، بابل و ملت های چهار سوی جهان ام، به کسی اجازه نخواهم داد که بر دیگری ستم کند، و اگر چنین شود، من ستمگر را از حقوق خویش محروم و مجازات خواهم کرد.

و تا زمانی که من پادشاهم، به هیچ کس اجازه نخواهم داد تا دارائی های منقول و غیرمنقول کسی را به زور و بدون پرداخت بهای آنها مالک شود.

تا زمانی که زنده ام، من از کار بی مزد و اجباری جلوگیری خواهم کرد.

من امروز اعلام می دارم که همه در انتخاب مذهب خود آزادند.

مردمان آزادند که در هر کجا که بخواهند ساکن و بکار مشغول شوند، به شرط آنکه حقوق دیگران را پایمال نسازند.

هیچ کس را نمی توان بخاطر جرمی که خویشاوندی از او مرتکب شده تنبیه کرد.

من از برده داری جلوگیری خواهم کرد و نمایندگان و کارگزارن من موظف اند که در قلمرو حکمرانی خود از خرید و فروش مردان و زنان بعنوان برده جلوگیری کنند. اینگونه سنت ها باید از سراسر جهان برچیده شود.

من از اهورا مزدا تقاضا می کنم که مرا در انجام تعهداتم نسبت به ملت های ایران و بابل و چهار سوی جهان موفق گرداند.